بسترسازی بیمه الکترونیک الزام امروز صنعت بیمه

قرن حاضر که به عصر اطلاعات معروف شده است، پدیده هایی را به همراه آورده است که ضمن نوظهور و ناشناخته بودن، موجب تحول اساسی در مراودات تجاری و اقتصادی کشورها شده است.

قرن حاضر که به عصر اطلاعات معروف شده است، پدیده هایی را به همراه آورده است که ضمن نوظهور و ناشناخته بودن، موجب تحول اساسی در مراودات تجاری و اقتصادی کشورها شده است.

تجارت الکترونیک از جمله مهم ترین این پدیده هاست که الزاماتی را هم به همراه دارد. عمده ترین این الزامات بانکداری الکترونیک و در کنار آن بیمه الکترونیک است که البته کم تر به آن پرداخت شده است.

بیمه الکترونیکی (E-Insurance) در یک تعریف کلی، به فراهم ساختن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بیمه ای با استفاده از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی اطلاق می شود. بنابر تعریف دیگر، بیمه الکترونیک به ارایه و مبادله محصولات و خدمات بیمه ای با بهای اندک از طریق کانال های الکترونیکی گفته می شود.

بیمه الکترونیکی دو مزیت اصلی دارد؛ نخست این که علاوه بر کاهش دادن هزینه های اداری و مدیریتی (داخلی)، از طریق مکانیزه شدن مراحل کار باعث می شود تا نوعی ارتباط شبکه ای بین واحدهای شرکت ها به وجود آمده و اطلاعات مدیریتی ارتقا پیدا کند. مزیت دوم آن نیز کاهش کارمزد پرداختی به واسطه ها است چرا که بیمه نامه به طور مستقیم به مشتریان فروخته می شود و برای خریداران هزینه کم تری خواهد داشت. ضمن این که صرفه جویی در هزینه ها، این امکان را به وجود می آورد که مبلغ صرفه جویی شده در بازار رقابتی صرف مشتریان شود و آن ها فرصت یابند تا بیمه نامه ها یا خدمات بیش تری را به دست آورند.

طی بررسی های به عمل آمده در کشورمان به دلیل عدم وجود زیرساخت های ارتباطی و مخابراتی مناسب، در بخش بانکداری الکترونیکی و بیمه الکترونیکی، بسیار عقب تر از سایر کشورهای دنیا هستیم هرچند که با توجه به ساختار خدمات بانکی، در حوزه بانکداری الکترونیکی اقدامات قابل توجهی در مقایسه با صنعت بیمه انجام شده است.

در حال حاضر چند مشکل اساسی در پیاده سازی IT در صنعت بیمه وجود دارد. نخستین مشکل این است که شرکت های بیمه به صورت جزیره ای برای خود برنامه تدوین کرده اند و یک طرح جامع در این زمینه برای کل صنعت بیمه وجود ندارد.

مشکل دیگر آن است که در ایران موسساتی که بتوانند برای شرکت های بیمه برنامه IT ارایه داده و در زمینه بیمه متخصص باشند وجود ندارد. از سوی دیگر اکثر شرکت های بیمه از توانمندی ها و قابلیت های فنی کافی در زمینه IT برخوردار نیستند بنابراین اولین قدم آن است که یک سند راهبردی که در آن چشم اندازها، استراتژی ها و برنامه های توسعه IT صنعت بیمه در آن دیده شود، ترسیم شود. هم زمان با بسترسازی فرهنگی برای استفاده از IT در صنعت بیمه باید بسترهای قانونی نیز فراهم شود علاوه بر اصلاحات در سایر قوانین به نظر می رسد برخی از قوانین بیمه ای نیز باید اصلاح شود مثلا در مواد دو و سه قانون بیمه آمده است که سند بیمه باید کتبی باشد بنابراین بیمه نامه الکترونیکی در آن پیش بینی نشده است.

از مشکلات اساسی دیگر در فروش الکترونیکی بیمه، استاندارد کردن بیمه نامه هاست. در برخی از رشته های بیمه مانند عمر، درمان و مستمری، بیمه نامه ها استانداردپذیرند. اما در برخی دیگر از رشته های بیمه این کار با مشکلاتی روبه رو است. بنابراین در این زمینه ابتدا باید اطلاع رسانی و یا همان بسترسازی فرهنگی انجام شود. به این معنی که مردم با این گونه بیمه نامه ها آشنا شده و به خرید بیمه نامه الکترونیکی عادت کنند. در این روند ماهیت بازاریابی تغییر می کند. علاوه بر آن، کارکرد نمایندگی بیمه به مدیریت اطلاعات تغییر یافته و با امکاناتی الکترونیکی، اطلاعات بیمه ای نیز توسط وب سایت ها ساده تر عرضه می شود. قدم بعدی فروش بیمه نامه های ساده به مردم است به این ترتیب که مشخصات بیمه نامه ها از طریق وب سایت در اختیار مردم قرار گرفته و آن ها با مقایسه نرخ شرکت های مختلف بیمه، یکی را انتخاب کرده و برای خرید بیمه نامه به آن شرکت مراجعه می کنند.

فروش برخی از بیمه نامه ها از طریق شبکه اینترنت به سادگی امکان پذیر نیست. جمع آوری اطلاعات از بیمه گذار در صدور بیمه نامه نقش اساسی دارد، زیرا براساس این اطلاعات ریسک ارزیابی می شود. ریسک ها استاندارد نیستند، حتی پروژه های مهندسی نیز در هیچ کجای دنیا ریسک یکسان ندارند در حالی که نرخ بیمه نامه براساس ریسک تعیین می شود. افزون بر این، هر بیمه گذار دارای اطلاعات محرمانه ای است و بیمه گر نیز موظف است این اطلاعات را حفظ کند. با این وجود فروش الکترونیکی بیمه، هزینه ها را کاهش می دهد، رقابت را بیش تر می کند، میزان تقاضا را بالا می برد، بیمه نامه ها را استاندارد ساخته و از سوی دیگر نظارت را نیز آسان تر می کند.

نظارت باید به طور جدی صورت بگیرد زیرا ممکن است کلاهبرداری و پولشویی در فروش الکترونیکی توسعه پیدا کند در این زمینه باید از فعالیت فروشندگان فاقد هویت جلوگیری کند.

بنابراین با توجه به این که در برنامه تحول صنعت بیمه که اخیرا توسط رییس جمهوری ابلاغ شده، توسعه بیمه های الکترونیکی جزو برنامه های توسعه خدمات بیمه ای اعلام شده است، لازم است بسترسازی برای پیاده کردن بیمه الکترونیکی در رئوس برنامه های مسوولان صنعت بیمه قرار گیرد.

مجید حبیبی

انجمن مجازی مدیران بیمه و ریسک ( sirm.ir )